Με τα δάση και τις καλλιέργειες να συρρικνώνονται και τις πόλεις να υπερθερμαίνονται, το οικοσύστημα της Ελλάδας “κινδυνεύει”, προειδοποιούν οι ειδικοί, αφού 50.000 εκτάρια έγιναν καπνός τον Ιούλιο, τον “χειρότερο” Ιούλιο των τελευταίων δέκα και πλέον ετών.
“Ο χειμώνας ήταν ξηρός και οι ανοιξιάτικες βροχές δεν ήταν αρκετές για να διατηρήσουν την υγρασία” στις ρίζες, δήλωσε στο AFP ο Χαράλαμπος Κοντοές, γεωπόνος μηχανικός στο Αστεροσκοπείο Αθηνών.
Η Ελλάδα έχει πληγεί από μια μακρά περίοδο καύσωνα, ισχυρών ανέμων και ξηρασίας, “ακραίες κλιματικές συνθήκες (που) φουντώνουν τις φλόγες”, δήλωσε ο Νίκος Μπόκαρης, πρόεδρος της Ένωσης Δασολόγων Ελλάδας.
Ο προσωρινός απολογισμός των νεκρών από τις πυρκαγιές, ιδιαίτερα στην Αττική, την περιοχή της Αθήνας, και στα τουριστικά νησιά της Ρόδου, της Κέρκυρας και της Εύβοιας, ανέρχεται σε “περίπου 50.000 καμένα στρέμματα”, θρήνησε ο Χαράλαμπος Κοντοές, τονίζοντας ότι πρόκειται για τον “χειρότερο Ιούλιο” των τελευταίων 13 ετών.
Την Πέμπτη, η πυρκαγιά κοντά στο Βόλο (κεντροανατολική Ελλάδα) έπληξε κυρίως χωράφια και τον τοπικό αγροτικό σύλλογο.
Περίπου 660 πυρκαγιές, η συντριπτική πλειονότητα των οποίων κατασβέστηκε γρήγορα, καταγράφηκαν μέσα σε δέκα ημέρες, σύμφωνα με τον υπουργό Προστασίας του Πολίτη Βασίλη Κικίλια.
– Προβληματική” κατάσταση –
Κάθε χρόνο, η Ελλάδα υποφέρει από δασικές πυρκαγιές, συχνά θανατηφόρες όπως το 2007 στην Πελοπόννησο και την Εύβοια (84 νεκροί) ή το 2018 στο Μάτι, ένα παραθαλάσσιο θέρετρο κοντά στην Αθήνα (103 νεκροί).
Πριν από δύο χρόνια, οι πυρκαγιές, ιδίως στην Εύβοια, σκότωσαν τρεις ανθρώπους κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού και έκαψαν 130.000 στρέμματα, συμπεριλαμβανομένων ελαιώνων και πευκοδάσους που παράγουν ρητίνη. Εκατοντάδες κυψέλες μελισσών έγιναν καπνός.
Μέχρι στιγμής φέτος, έχουν προκαλέσει πέντε θανάτους. Σύμφωνα με το ελληνικό γραφείο του WWF, οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις των μελισσών θα εκτιμηθούν μόλις εξαφανιστούν.
Αλλά μόνο στη Ρόδο, σύμφωνα με τις προσωρινές εκτιμήσεις του ελληνικού οργανισμού γεωργικών ασφαλίσεων ΕΛΓΑ, χάθηκαν 50.000 ελαιόδεντρα, εκτός από άλλες καλλιέργειες, μαζί με 2.500 ζώα και μελίσσια.
Και “οι αλλεπάλληλες πυρκαγιές θέτουν σε κίνδυνο το οικοσύστημα, με τα δάση να μετατρέπονται σε αγροτοδασικές εκτάσεις και τους θαμνότοπους σε γκαρίγκες (…) το τοπίο τείνει να αλλάξει και να μοιάζει με αφρικανικά τοπία”, φοβάται ο Νίκος Μπόκαρης.
Στη Ρόδο, όπου οι πυρκαγιές ξέσπασαν στις 18 Ιουλίου, “ένα μεγάλο μέρος της πανίδας”, όπως ένα ενδημικό είδος ντάμα ντάμα (ευρωπαϊκό ελάφι), “επλήγη σοβαρά- μερικά ελάφια βρέθηκαν απανθρακωμένα”, θρηνεί ο Γρηγόρης Δημητριάδης, πρόεδρος της τοπικής περιβαλλοντικής οργάνωσης προστασίας.
Οι πυρκαγιές είναι επίσης υπεύθυνες για την εξάπλωση των σωματιδιακών ρύπων, σε επίπεδα “ρεκόρ” φέτος τον Ιούλιο: “ένας μεγατόνος εκπομπών άνθρακα μεταξύ 1 και 25 Ιουλίου, σχεδόν διπλάσιος από το ρεκόρ που σημειώθηκε τον Ιούλιο του 2007”, σημείωσε το ευρωπαϊκό παρατηρητήριο Copernicus.
– Ποια πρόληψη; –
Κάθε έξι χρόνια περίπου, τα βουνά γύρω από την Αθήνα τυλίγονται στις φλόγες, γεγονός που “επηρεάζει το οικοσύστημα του λεκανοπεδίου της πρωτεύουσας”, μιας από τις πιο πυκνοκατοικημένες πόλεις της Ευρώπης, όπου κατοικεί πάνω από το ένα τρίτο του ελληνικού πληθυσμού των 10,5 εκατομμυρίων κατοίκων, επισημαίνει ο Χαράλαμπος Κοντοές.
Για τον Νίκο Μπόκαρη, η κατάσταση στο λεκανοπέδιο της Αττικής είναι επίσης προβληματική, διότι “οι χώροι πρασίνου είναι ελάχιστοι και τα τσιμεντένια κτίρια δημιουργούν ένα κλειστό θερμικό περιβάλλον”.
Η ελληνική κυβέρνηση, η οποία αποδίδει τις πυρκαγιές κυρίως στην κλιματική κρίση, κατηγορείται συχνά ότι δεν κάνει αρκετά για την προστασία της βιοποικιλότητας και δεν λαμβάνει μέτρα για την πρόληψη των πυρκαγιών.
“Φέτος, η πρόληψη ξεκίνησε με μικρή καθυστέρηση, αλλά οι αντιπυρικές ζώνες ή άλλα προληπτικά μέτρα δεν είναι πάντα πανάκεια όταν η φωτιά παίρνει τεράστιες διαστάσεις”, σημειώνει ο Νίκος Μπόκαρης, σύμφωνα με τον οποίο η Ελλάδα έχει λάβει 55 εκατ. ευρώ από ευρωπαϊκά κονδύλια το 2022 και 86 εκατ. ευρώ το 2023 για να είναι καλύτερα προετοιμασμένη.
Ο ίδιος τάσσεται υπέρ του να επιτραπεί στην καμένη γη να αναγεννηθεί και να απαγορευτεί η μετατροπή των “καμένων δασών σε εκτάσεις για καλλιέργειες ή κατασκευές”, όπως συμβαίνει συχνά.
“Η κλιματική κρίση δεν εμφανίστηκε ξαφνικά και για την αντιμετώπισή της απαιτείται συνεργασία μεταξύ κυβέρνησης, τοπικών αρχών και εθελοντών”, λέει η Αλεξάνδρα Μεσσαρέ από το ελληνικό παράρτημα της Greenpeace.